1250 Zeeuws Blauw

visualia-1250-zeeuws-blauw
Dieuwke Parlevliet e.a.: ‘The Boatsman’ (beschilderde oesterschelp).
Copyright: Stichting Zeeuws Blauw

De Chinese porseleinschilders uit de 18de eeuw hadden zelf op het idee kunnen komen: het beschilderen van oesterschelpen met Chinese motieven. Dan hadden we na de Tulpenmanie vast en zeker een Oestermanie gehad. Dieuwke Parlevliet uit Zierikzee kwam wel op het idee. Ze raakte geïnteresseerd in het onderwerp door de geschiedenis van het VOC-schip ‘Geldermalsen’ dat in 1748 op haar eerste reis vanuit Zeeland naar de Oost in China een kist met staven goud, zijde en een grote hoeveelheid beschilderd Chinees aardewerk insloeg, de zogenaamde ‘Nanking Cargo’. Daar bovenop kwam nog een lading Chinese thee.

De Chinese gelukstekens op de baren goud hielpen echter niet. Op weg naar Nederland liep het schip op 3 januari 1752 tegen een rots en zonk. Pas in 1984 werd het gelokaliseerd en de lading geborgen. Het porselein was eeuwenlang door de gezwollen theebalen beschermd gebleven en kwam vrijwel onbeschadigd boven water. Wat je zag was aardewerk waarop zeepokken en andere aangroeisels zich hadden vastgezet. Het schip leek sowieso op één grote oester. Daardoorheen schemerden de fraaie blauwbeschilderde Chinese voorstellingen.

Voor Dieuwke Parlevliet was de link gelegd. Ze haalde oesterschelpen uit Yerseke en begon deze te prepareren door ze grondig schoon te maken en de binnenkant te gronderen tot er een glanzende ondergrond voor het beschilderen ontstond. Nadat ze zelf zo’n duizend schelpen beschilderd had, trok ze een aantal vrouwelijke kunstenaars aan en ontwikkelde het beschilderen van oesterschelpen tot een serieuze onderneming.

Voor haar Zeeuws Blauw bestudeerde Parlevliet het Chinese aardewerk uit de 18de eeuw en de Hollandse variant erop. Die bestond uit het schilderen van Hollandse onderwerpen in een Chinese stijl op serviesgoed. Zeeuws Blauw lijkt kitsch, zoals de blauw beschilderde Hollandse molentjes in de souvenir shops dat zijn; dingen bij elkaar voegen die niet uit dezelfde context stammen. Maar dit is toch iets anders. Misschien geen kunst, maar wel een mooie vorm van kunstnijverheid.

Los van series motieven en patronen ontleend aan sierrandjes en stileringen van Chinees aardewerk, schildert Parlevliet ook fijnzinnige voorstellingen die zo uit de 18de eeuw afkomstig hadden kunnen zijn. Zoals een bruggetje met bomen, een pagode met vissersbootje, karpers of gestileerde bloemen. Het aardige is, de oesterschelpen doen een beetje denken aan een vloot schepen. Alleen bevatten ze geen lading porselein, maar de beschilderingen ervan. Het is oesterschip en Chinees kunstwerk tegelijk.

Het Zeeuws Blauw is, met echtheidscertificaat, verkrijgbaar bij Zeeuwse musea en boekwinkels of via www.zeeuwsblauw.nl

Over Eric Bos

Eric Bos Eric Bos (Den Haag - 1942) is beeldend kunstenaar,schrijver, docent en journalist. Schrijft essays, romans en non-fictie. Woont in Groningen.

Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /srv/users/serverpilot/apps/visualia/public/wp-includes/class-wp-comment-query.php on line 399

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *