Rosa Loy: ‘Landung’ (2011) caseïne op canvas.
Copyright: 2017 – Drents Museum
Raadselachtige voorstelllingen, maar dat is slechts de eerste indruk. De schilderijen spreken. In welke taal? Als we naar kunst kijken, moeten we nieuwsgierig zijn. En dan blijkt dat Rosa Loy (Zwickau, 1958) het ons gemakkelijk maakt. Haar schilderijen nemen je bij de hand en geven een rondleiding door haar wereld. Alles is herkenbaar, elk onderdeel is makkelijk te lezen. Alleen het verband moeten we zelf ontdekken. Dat maakt het spannend. Grote vrouwenfiguren bevolken een wereld die zich nu eens niets aantrekt van wat we als schilders of als kunstkijkers vanouds leren. Het perspectief klopt niet, de verhoudingen niet, de kleuren zijn vreemd en wat al die vrouwen daarop doen is onduidelijk. Superieur klimmen, springen of vlinderen ze rond.
We slaan lukraak een weg in en worden dan door landschappen opgenomen met gele rivieren, blauwe sterrenmantels, groene ledematen, opstijgende vuurtjes, planten met vrouwengezichten in plaats van bloemen. Op dat schilderij, Memoires geheten, zien we door een raam een woeste, romantische tuin. Dat is het uitzicht van Rosa Loy in haar atelier in de ‘Baumwolspinnerei’ in Leipzig, haar Hof van Eden. Tuinen spelen een grote rol in haar leven en werk. Ze was tuinbouwingenieur voordat ze begon te schilderen nadat ze haar echtgenoot, de schilder Neo Rauch ontmoette. Na dertig jaar zijn ze het bekendste kunstenaarsechtpaar van Duitsland.
De kunst van Rosa Loy is echte vrouwenkunst. Krachtig, gevoelig, dromerig en speels. Hoe ze de natuur en het vrouw-zijn met elkaar verbindt, hoe ze alles, leven en dood en sensualiteit met elkaar verweeft. We herkennen ei- en baarmoedervormen. Vossen, honden en vlinders spelen daarbij een symbolische rol. De sensualiteit in haar werk wordt gewekt door de glimlach die bijna alle geschilderde monden siert. Rosa Loy schildert vrouwen niet als buitenkant, dat doen mannelijke schilders, al eeuwen. Dit is het rijk van de vrouw, dat wil zeggen: haar jeugdige innerlijk.
Wie in 2009 de grote tentoonstelling met kunstenaars van de zogenaamde Leipziger Schule in het Drents Museum heeft gezien, herkent veel van Rosa Loy’s manier van verbeelden. Allegorisch, surrealistisch, fantasierijk, sterk aanwezig, vrij. Met de Leipziger Schule heeft de figuratie zich voorgoed bevrijd van haar stoffige imago.
In de Abdijkerk van datzelfde Drents Museum spreken de schilderijen van Rosa Loy inderdaad, maar dat doen ze pas als je er voor gaat staan. Dan gaat alles gonzen en bewegen. Elk schilderij is een beleving.
‘Rosa Loy: Bilder Bergen’. Drents Museum, Assen. Tot 18 maart 2018. www.drentsmuseum.nl
In januari exposeert Neo Rauch in Museum de Fundatie in Zwolle.