Mevrouw Venekamp: ‘Compositie met groot rood vlak, geel, zwart, grijs en blauw’
van Piet Mondriaan uit 1921 (borduurwerk, ca 1991).
Dit is een Mondriaan. Of beter gezegd, dit is een borduurwerk van ‘Compositie met groot rood vlak, zwart, geel, grijs en blauw’ van Piet Mondriaan uit 1921. In Visualia 1119 kwam het onderwerp de ‘Embroidery Show’ ter sprake waar honderden borduurwerkjes met hun achterkant naar het publiek gekeerd waren opgehangen door kunstenaar Rob Scholte. Niet om ze voor gek te zetten, maar om te laten zien dat als je een letterlijke omkering maakt en er heel veel van in een museum hangt, het vanzelf een beetje kunst wordt. Een museum is nu eenmaal een plek waar we alles wat er staat of hangt veel gemakkelijker als kunst accepteren, dan als we het op straat tegenkomen.
Het viel bij al die geborduurde Nachtwachten, Melkmeisjes en Molens bij Duurstede op dat kennelijk niemand ooit eens een Mondriaan borduurt, schreef ik toen, terwijl Mondriaan toch Nederlands beroemdste kunstenaar na Rembrandt is.
Prompt reageerde een Visualialezer dat dat niet klopt. Zijn moeder, mevrouw Venekamp, had rond 1991 het hierbij afgedrukte borduurwerk gemaakt van Mondriaans Copmpositie uit 1921. Het is een kopiegetrouw borduurwerk geworden, zelfs het verschil in lengte van de zwarte lijnen zijn precies zo weergegeven. Alleen de signatuur van Mondriaan ontbreekt.
Dat juist voor dit schilderij gekozen werd, zegt ook veel. Het is met een aantal andere composities het begin geweest van de typische Mondriaanstijl en is een van de beste abstracte composities die Mondriaan heeft gemaakt. Als je er lang naar kijkt, ontstaat zelfs de indruk dat het beweegt. Dan stijgen en dalen de vlakken ten opzichte van elkaar, niet echt natuurlijk, maar je voelt als het ware de drang daartoe. Dat heeft te maken met de verhouding van de kleurvlakken, het formaat, de ligging ten opzichte van elkaar.
De zoon van mevrouw Venekamp is Ruud Venekamp, zelf kunstenaar en docent. Dan begrijp je alweer iets beter waar Mondriaan vandaan komt. Ruud Venekamp schildert iets tussen abstract en figuratief in. Geen vlakken en lijnen, maar wel patronen. Het zit kennelijk in de familie. Zodat deze geborduurde Mondriaan toch ook als een beetje kunst kan worden beschouwd.
Rob Scholte’s Embroidery Show in Museum De Fundatie in Zwolle duurt nog t/m 18 september 2016.