Eugène Delacroix: ‘Vrouwen van Algiers’1834
copyright: Isthmira-fotogalereya
In het Louvre in Parijs hangt een bijzonder schilderij, ‘Vrouwen van Algiers’, dat geschilderd werd door Eugène Delacroix. We zien een sfeervol hareminterieur in gedempt licht met haremvrouwen, een verstilde, harmonische wereld vol wierookgeuren die je, als je er voor staat, nog meent te ruiken.
Delacroix, de grote voortrekker van de romantische school stierf precies 150 jaar geleden, in 1863, op 65-jarige leeftijd in Parijs. Delacroix was een monument, een voorbeeld van artistieke vrijheid en eigenzinnigheid, maar ook van vooruitstrevend onderzoek naar kleur en licht. Zonder hem zou het Impressionisme waarschijnlijk niet zijn ontstaan.
Delacroix haatte het benauwde Parijse bourgeoiswereldje en greep in de winter van 1832 de kans om met ambassadeur Charles de Mornay naar Noord-Afrika te reizen. Zes maanden duurde deze diplomatieke reis door Marokko en Algiers. Vol verwondering keek Delacroix rond en vulde onderweg zeven notitieboeken met schetsen, tekeningen, aquarellen en teksten over landschappen, architectuur, bevolking en het dagelijkse leven. In zijn dagboek vermeldt hij dat hij elke dag sorbets at. En dat hij toestemming kreeg om in Algiers in een harem rond te kijken. Dat hadden weinigen vóór hem gedaan.
In het westen dachten ze zeker te weten dat een harem het privé-bordeel van een kalief of sultan was. Bijna niemand had daar ooit een voet binnen gezet, dus kon er naar hartenlust over gefantaseerd worden. In de kunsthandel bloeide dan ook het Oriëntalisme, dat zulke fantasieën in beeld bracht, een sprookjeswereld met kromzaarden en beschikbare schoonheden.
Delacroix lukte het om een voet te zetten in die mysterieuze vrouwenwereld. Met lust bleek het echter niets te maken te hebben. Hij ontdekte er de ijzeren discipline van een sterk hiërarchisch opgebouwde vrouwengemeenschap waar mannen amper iets te vertellen hadden.
Hij werkte als een bezetene. Op de terugreis nam hij kisten vol Noord-Afrikaanse kleding, wapens en gebruikvoorwerpen mee.
Toch is, ondanks de werkelijkheid die Delacroix daar observeerde, ‘Vrouwen van Algiers’ een mix van waarneming en fantasie geworden. De entourage is natuurgetrouw, maar wat ontbreekt, is het dagelijkse huishouden en de drukte van de aanwezige kinderen. Nu liggen er toch weer vrouwen passief op de Sultan te wachten, terwijl ze hun lust bevorderen door het roken van opium of hasjiesj. Een andere voorstelling van zaken hadden ze in Parijs ook nooit geaccepteerd.