Jean-Antoine Watteau: ‘La gamme amour’ (1712) olieverf op doek. Copyright: Olga’s Gallery – www.abcgallery.com
We zien hem in gedachten zitten schilderen, in zo’n werkplaats waarmee de bruggen in de grote steden van Europa waren bebouwd. Het is 1702 en Jean-Antoine Watteau begint zijn carrière met het kopiëren van Hollandse meesterwerkjes in een schilderswinkel op de Pont Notre Dame in Parijs. Daar leert hij het métiér. In 1786 werden dergelijke brugbebouwingen ontmanteld, maar op een schilderij van Raguenet uit 1756, staan ze er nog in volle glorie, een complete woonkazernes en winkelstraten boven de Seine. Je weet niet wat je ziet.
Als kunstenaar werd Watteau sterk beïnvloed door het werk van Rubens en van Venetiaanse meesters. Als hij uit het raam van zijn werkplaats keek, zag hij het water van de Seine stroomopwaarts. Hij verlangde vurig naar Italië te gaan, maar hij overleed in 1721 op 36-jarige leeftijd aan tuberculeuze laryngitis.
Dat hij zo’n groot succes had, kwam door zijn uitvinding van een genre waarin hij een meester werd. Prachtig geschilderde plaatjes van jonge mensen die aan het picknicken zijn. Ze bevinden zich altijd in de lieflijke natuur en houden zich voornamelijk bezig met musiceren. Fêtes galantes, werd dit genre genoemd. Idylles.
Jean-Antoine Watteau sloeg een brug van de Barok naar de Rococo. Geen barokke historieschilderkunst of allegorieën, maar dromerige, scènes over de liefde, zoals het hierboven afgebeelde La Gamme d’Amour (De liefdestoonladder) uit 1712. Watteau’s personages zitten bij elkaar in het gras, ze zoenen elkaar nooit, ze raken elkaar niet aan, ze spelen onschuld, ze spelen muziek, de fluit of de luit. De luit wordt fijntjes afgestemd op de gevoelens van de geliefde, de fluit is de vertolker van verliefdheid, in het betokkelen van de gitaar klinkt weemoedig verlangen door. Watteau schildert musicerende mensen, maar bedoelt steeds wat anders.
Italiaanse schilders al Correggio en Giorgione gingen hem daarin voor. Maar niemand schilderde de liefde zo speels, zo licht en vrolijk, theatraal en muzikaal als Watteau. Zijn schilderijen zien er dan ook uit als het toneel van de vele operaatjes in zijn tijd over de liefde, compleet met luit- en fluitmuziek, zangstemmen van kwikzilver en het clavecimbel als kwinkelerend vogeltje.
De Muziekles, Antoine Watteau. In het Bozar, Ravensteinstraat 23, Brussel. Open: di-zo 10-18, do 10-21 uur. Met een speciaal concertprogramma. T/m 12 mei 2013.