President Obama in het Witte Huis met op de achtergrond behang van de firma Zuber. Copyrights: FPP – Free Publicity Pictures
Menigeen die een oud huis verbouwt en op oude lagen behang stuit, hoopt iets bijzonders te ontdekken. In dat opzicht doet een oude behangselmuur denken aan een toverbal, maar eigenlijk komt er zelden of nooit iets te voorschijn waar je van achterover slaat. Duffe patronen, vergeelde bloemen, noppen of strepen. Meestal verbaas je je over de slechte smaak van de vorige bewoners.
Maar in de Borg Verhildersum bij Leens was de verrassing groot toen onlangs bij de restauratie van de slaapkamer achter een grijslinnen wandbekleding een wereld van kleur zichtbaar werd. Een zogenaamd iriserend behang, met boven- en onderrand van de beroemde behangfabriek Jean Zuber & Cie in het Franse Rixheim.
Dat peperdure behang werd na 1821 besteld door notaris Hendrik van Bolhuis die het landgoed bewoonde. Wat dat betreft kan die slaapkamer in Verhildersum zich meten met de Ontvangstruimte voor diplomaten in het Witte Huis in Washington. Die is rondom behangen met Zuber-behang dat verschillende landschapstypes van Amerika voorstelt. Beroemde landschapsschilders kregen van zulke opdrachten om landschappen te ontwerpen, maar ook Arabische en oosterse taferelen, paradijzen en vogeltjesbehang.
In Rixheim staat het oude kasteel van Zuber die er in 1797 een fabriek bij liet bouwen. De behangmakers daar beschilderen sindsdien eindeloze papieren banen met blauwe waterverf voor de lucht, vermengd met roze of gele tinten. Daaroverheen worden met oude blokprints uit de begintijd nog steeds handmatig patronen gedrukt, met behulp van antieke houten blokpersen. Alle tussentinten van de 18 basiskleuren met de hand geroerd.
In de immense kelderruimtes onder het kasteel worden minstens 1690 houten blokken bewaard met delen van ornamenten, bloemmotieven, sierranden, vogeltjes en hoekpatronen. Hier liggen stukjes paradijs, daar delen van een jachtwoud, wilde dieren, waterpartijen, boomkruinen, exotische groeisels en wat al niet meer. Alles genummerd en in open ligkasten gekoesterd. Stel, we hebben geld zat en we willen een Frans rivierenlandschap op de muur. Dat kan. Dan gaan de behangmakers van Zuber&Cie aan de slag zoals hun voorgangers dat al in 1797 deden, hup de kelders in en de juiste genummerde houtblokken verzamelen zodat die kunnen worden geprint. Een langdurig en zorgvuldig handwerk, maar dan heb je ook wat.