Pablo Picasso: ‘La Lecture’ (1932). Copyright: www.art-net.com
De beste kunstenaarsdrama’s worden niet verfilmd. Want neem nu de geschiedenis van Marie-Thérèse Walter. Laten we een poging tot een scenario doen en als openingsscène het dramatische eind nemen. De camera rijdt op een dolly een garage van een huis in Juan-les-Pins binnen. Het is 20 oktober 1977 en aan een touw aan de zoldering hangt Marie Thérèse Walter, 68 jaar oud. Wat is er gebeurd tussen 1909 en 1977 in het leven van Marie-Thérèse dat tot deze tragische daad zou leiden?
We zien haar hierboven afgebeeld, een portret dat we onmiddellijk als een Picasso herkennen. Het is het schilderij dat vorige week bij veilinghuis Sotheby’s in Parijs verkocht werd voor 40,7 miljoen dollar. ‘La Lecture’ heet het schilderij uit 1932. Jaren geleden ging een ander portret van Marie-Thèrese, ook uit 1932, ‘La Rêve’, onder de hamer. Picasso schilderde Marie-Thérèse drie keer in dat jaar.
Wat heeft het leven van Marie-Thérèse nog meer te bieden voor een boeiende film, los van het feit dat Picasso haar schilderde? Ze was een tijdje zijn vaste model en hij verklaarde haar tot zijn muze, dit 17-jarige, stevig gebouwde, blonde meisje, die Picasso naar adem deed happen toen hij haar op 8 januari 1927 voor het warenhuis van Galeries Lafayette aantrof. Hij sprak haar aan en maakte voor 10 januari een afspraak met haar bij het metrostation Saint Lazare. Op 11 januari zat ze bij hem model. Hij huurde voor haar een appartement om zijn bezoekjes aan Marie-Thérèse te verbergen voor zijn levenspartner Olga.
De rest van de film is een relatiedrama, een rampzalige ménage à trois zoals Marie-Thérèse door haar aanwezigheid Olga Kochlova verdreef en een brug zou vormen tussen Olga en Picasso’s volgende partner Dora Maar.
‘La Lecture’ gaf een hoop gedonderd in huize Picasso. Vooral de blote borst van Marie-Thérèse viel in slechte aarde. Als die borst nu nog kubistisch geschilderd was, maar nee, Picasso schilderde die als een appeltje, als het volmaakte centrum van een geabstraheerde compositie. Kortom, de stier in Pablo Picasso was gewekt.
Zinderende, vrijscènes te over in deze geheime liaison. En dan de tranen, de pijn, de woede, de verwijten, het ontkennen, terwijl daar dat schilderij in het atelier stond, als levend bewijs. Met nog twee geschilderde bewijzen: ‘La Rêve’ en een naaktportret van Marie-Thérèse. Om over het sterkste bewijs nog maar te zwijgen, de geboorte van Maya in 1935, de dochter van Pablo en Marie-Thérèse. In 1937 kwam aan hun relatie een einde en doemt het woord ‘Fin’ op het bioscoopscherm op. Een open einde zelfs, want wij blijven zitten met de vraag: waarom pleegde Marie-Thérèse later zelfmoord? Een goede film geeft niet alle antwoorden.