Toyotareclame rond de Brug der Zuchten in Venetië. Copyright: Eric Bos
In deze tijd is de gang over de Brug der Zuchten in Venetië een wonderbaarlijke aangelegenheid. Vanuit het Dogepaleis kom je via die kleine, geheel ombouwde brug in de oude gevangenis terecht, waar getraliede cellen al tijden vergeefs op nieuwe bewoners wachten.
De ramen van de brug zijn ondoorzichtig zodat ons zelfs geen laatste blik op de vrijheid gegund is. Maar er komt wel licht doorheen en tegenwoordig ook kleur. Het buitenlicht is zo blauw, dat het is of de hemel op aarde is neergedaald.
Het raadsel wordt verklaard wanneer we met een bootje Venetië naderen. Het vertrouwde beeld van een historische stad aan het water wordt verstoord door huizenhoge, blauwe reclameborden van het Japanse automerk Toyota. De borden bedekken een deel van de unieke gevel van het Dogepaleis en nestelen zich de hoek om, omlijsten de Brug der Zuchten en de zijgevel van het belendende pand. We hadden het laatst over de idiote combinatie van een historisch pand met een parkeergarage (zieVisualia 888) in Groningen, maar het kan nog erger. Venetië is Toyotastad geworden.
Het is geen reclame voor Toyota, het is reclame voor het neoliberalisme. Het hoort allemaal bij de vooruitgang. De wereld komt immers niet verder als we stil blijven wenen om een brokje verleden, een stukje historie, wat samengeklonterde schoonheid. Venetië is in sommige ogen één grote, antieke museumstad, net zoals Brugge, roepen de tegenstanders van nostalgische gevoelens. Daar komt nog bij dat in Venetië geen auto’s mogen rijden. Weet Toyota dat eigenlijk wel?
Maar ook verder op en rond het San Marcoplein overweldigen gigantische reclameborden voor Italiaanse koffie en een jeansmerk de inwoners, de toeristen en de gevels van dit centrum van buitengewoon historische stedenbouw. Gaat het zo slecht met Venetië dat de stad zich moet prostitueren?
Ja. Volgens het gemeentebestuur wel. De charismatische burgemeester Massimo Cacciari, tevens hoogleraar Architectonische Esthetica, kwam enkele jaren geleden al in opspraak omdat hij voor 2,1 miljoen een contract met Coca Cola afsloot voor het plaatsen van Cola-automaten op zoveel mogelijke hoeken van de stad.
Venetië heeft geld nodig. De middenstanders verlaten de stad. De meeste kledingzaken zijn al overgenomen door Chinezen. De overstromingen vernielen de stadsarchitectuur even snel als internationale reddingspogingen haar kunnen restaureren. Achter de Trussardi-reclameborden op de Piazza San Marco wordt een regen van pleisterkalk en steenbrokken opgevangen door metalen roosters. Het is een keuze tussen de schoonheid van de ondergang en de schok van een reclamebord van Toyota rond de Brug der Zuchten.